December 05, 2009

Монголын тэргүүн баячууд


Хоёр сая зургаан зуу гаруй Монголчуудын хамгийн баян хvн нь хэн бэ гэсэн асуултын хариуг хvн бvхэн мэдэхийг хvсдэг. Тэгвэл энэхvv асуултын хариу гарчээ. Монголын толгой баянчуудыг 200 сая ам.доллараар хэмжигдэх хєрєнгєєр УИХ-ын гишvvн, БХЯ сайд Лу.Болд тэргvvлсэн байна. Тэрбээр Монголын хамгийн том хувийн банк “Голомт”-ын эзэн. “Бодь” группыг гэр бvлээрээ эзэмшдэг. Монголдоо хамгийн єндєр, хамгийн vнэтэйд тооцогддог барилга “Бодь” цамхаг ч мєн Лу.Болдынх...
Яаж баяжсан тvvхээс
Лу.Болд оюутан байхдаа хоёр Германы хооронд наймаа хийж анхны хуримтлалаа бий болгосон гэдэг. Ардчилсан хувьсгалын дараа Монголын оюутны холбоонд хамт ажиллаж байхдаа М.Зоригт, Д.Баясгалан нартай хамтарч Бодь группыг байгуулсан бєгєєд компьютерийн наймаанаас нэлээдгvй ашиг олж тvvгээрээ Голомт банкыг байгуулсан. Голомт банк нь Сэргээн Босголтын банктай нэгдээд буцаад салсан алдарт хэргээс хойш маш хурдацтайгаар єссєн бєгєєд одоо Монгол Улсын хэмжээнд эхнээсээ хоёрт ордог банк. Бас Бодь групп нь хамгийн том саалийн vнээ гэсэн vг. Бодь групп нь нэг хэсэгтээ мєнгє угаасан, Монголд цємийн хаягдал булах гээд.

Нэг vе Сэргээн Босголтын банкыг дампууруулсан гэсэн олон хэргvvдэд орооцолдож ихээхэн хэл амтай байлаа. Гэвч эл хэл ам аажмаар намжсан юм. Голомт банк нь 2004 онд Монголын шилдэг банкаар шалгарч байсан. Мєн хамгийн сайн менежменттэй банк бєгєєд нийт актив нь 200 тэрбум тєгрєгт дєхєж яваа. Удахгvй Монголдоо толгой цохих банк болох магадлалтай гэсэн.


УИХ-ын гишvvн асан Д.Туяа
УИХ-ын гишvvн Ш.Отгонбилэг агсны гэргий УИХ-ын гишvvн асан Д.Туяа 100 гаруй сая ам.долларын хєрєнгєтэй хэмээн бичигддэг байна. Ш.Отгонбилэг агсан Монголдоо тєдийгvй, дэлхийд цуутай бизнесмэн байсан. Зах зээлийн шилжилтийн эгзэгтэй vед “Эрдэнэт” vйлдвэрийг удирдаж, хєл дээр нь бат зогсоосон, дэлхийд данстай тэрбумтан Доди Аль Фаеидтай дотно нєхєрлєж явсан домогт ноёнтныг монголчууд vгvйлж, эмгэнэн дурссаар байдаг.
Нєхрийнхєє ажил албыг залгамжилж vлдсэн хатагтай Д.Туяа хvvгийн хамт тєрийн албанд зvтгэж яваа ч, бизнесээ єргєжvvлж, хотын тєвд гоёмсог байр сvндэрлvvлж, “Капитрон” хэмээх євєрмєц нэртэй банк байгуулан ажиллаж байгаа юм. Хууль тогтоох байгууллагад ажилладаг тєрийн тvшээ эрхэм хатагтай бизнес, аж ахуйн vйл ажиллагаа удирдаж явуулдаг аж. Харин аж ахуйгаа удирдах ажилтнуудаа “нvдийг нь олж” томилсон, гайхалтай мэдрэмжтэй хатагтай гэдэг. Монголдоо хєрєнгєєрєє аман хvзvvддэг УИХ-ын гишvvн Д.Туяа хотын тєвд долоон єрєє байранд амьдардаг байна.

Тvvний нєхрийн талаар хvн бvхэн мэдэж байгаа. Туяа гишvvн нєхрєєсєє 20,0 сая ам.долларын хєрєнгє євлєж аваад гадаадын банкинд байршуулсан хэмээн ярьдаг. Ш.Отгонбилэг агсан Эрдэнэт vйлдвэрийн захирал байхдаа Лондонгийн бирж дээр зэсийн vнэн дээр тоглож улсын хєрєнгє дундаас нь гайгvй ашиг олсон юм. Одоо хvртэл Отгонбилэг захирлын vvсгэсэн энэхvv бизнесийг нэгэн эрхэм атган суугаа гэнэ.



Гуравдугаарт Ж.Оджаргал
Монголын арван баяны эхний гуравт “MCS” группын ерєнхийлєгч Ж.Оджаргал бичигдсэн байна. Тэрбээр 50 гаруй тэрбумаар тооцогдох хєрєнгєтэй гэж яригддаг байна, “MCS электроникс” компьютерийн зах зээлд ноёрхсоор байгаа юм. Тус группээс “Анун”, “Анунгоо” тєв єргєн хэрэглээний бараа, гэрийн тавилгын худалдаа эрхэлж явуулдаг. Залуу бизнесмен “Спирт Бал бурам” ХК-ийн ихэнх хувьцааг эзэмшдэг аж. “Орчлон” дунд сургууль, “Орчлон” цогцолбортой, эрчим хvч, дэд бvтцийн салбарт амжилттай ажилладаг энэ эрхэм дэлхийд алдартай брэнд болох “Coca cola” ундааг vйлдвэрлэх эрхийг дєрвєн сая доллараар худалдан авснаар монголчуудыг гайхшруулсан. Залуухан тэрбумтан Ж.Оджаргал гэргий, гурван хvvдийн хамт амьдардаг ажээ.



4-рт. “НИК”-ээр овоглодог, цуутай бизнес хатагтай Оюунгэрэл 40 шахам тэрбум тєгрєгийн хєрєнгєтэй, 4-рт бичигддэг аж. “НИК”-ийн хувьчлалын тендерт оролцон ялагчаар тодорч, 8 сая доллар ТЄХ-нд шууд єгєв. Мєн “Капитрон” банкинд ихээхэн хєрєнгє оруулсан нэгэн.


5-рт. “Буян”-гийн Жаргалсайхан орж байна. Тvvний халаасанд 30 орчим сая доллар эргэлддэг сурагтай. Топ-10 бизнесмэнд багтдаг бизнесмэнvvдээс хамгийн нээлттэй, илэн далангvй яриатай нэгэн. Хаммер жип, шевролет, лимузин Монголд анх унаж байсан, машины хоббитой. Монголд нэг л ширхэг байдаг машин унаж чамирхдаг энэ рхэм, толгой хоргоддог гэр орондоо анхаардаггvй нь гайхмаар. Тэрээр хотын тєвийн хоёр єрєє байранд, гэргий гурван хvvхдийн хамт “зутруухан” амьдардаг. Саяхан хоёр тэрбум тєгрєгєєр хувийн онгоц худалдан авсан. 1 сая долларын vнэтэй хєгжим аппаратуртай. Ноён Жаргалсайханы мэдэлд байдаг “Мираж” продакшн энэ зун залуу дуучин Жавхлан, дуучин Ариунаа, Оросын ВИА Гра хамтлагийн тоглолтыг зохион байгуулж, 300 сая тєгрєгийн ашиг олсон гэнэ.

Яаж баяжсан тvvхээс
Энэхvv нєхєр анх багаасаа бизнес хийсэн хvн. Тvvнд хамгийн их ашиг авчирсан анхын бизнес нь орост улаан хамба хилэн єндєр vнэтэй байдгийг нь мэдээд Хятадаас маш хямд vнээр єєр єнгийн хамба хилэн Монголд авчраад улаанаар будаад Орос руу гаргаж байсан нь гэсэн. Бас хамгийн анх Монголд хоршоо байгуулсан хvн бєгєєд хуучин нийгмийн vеийн хамгийн том хувийн ємчтєн байсан байгаа юм. Энэ хvн улс тєр лvv ороогvй бизнестээ хамаг анхаарлаа хандуулсан бол єдийд ч юм уу ирээдуйд тэрбумтан /доллараар/ болчих найдвартай хvн гэж би боддог юм.



6-рт. “Эрэл”-ийн вант улсын эзэн Б.Эрдэнэбат 29 тэрбумын хєрєнгєєр 6-рт бичигддэг. Улсын тєсєвт жил бvр 3-4 тэрбум тєгрєгийн татвар тєлдєг. Энэ эр 15-р хороололд “Эрэл”-ийн ажилчдынхаа байрны 4 єрєє сууцанд амьдардаг.

Яаж баяжсан тvvхээс
Энэ хvн Монголд анх хоршоо байгуулж эхлэхэд хэсэг нєхдийн хамт єєрийн мэргэжлийн дагуу уул уурхайн хайгуулийн чиглэлээр хоршоо байгуулсан. Тухайн vед Сайд нарын зєвлєлийн гишvvн байсан нэгэн эрхэмийн тусламжтайгаар Ардын банкнаас 200,0 мянган тєгрєгийн зээл авсан бєгєєд энэ нь тус хоршооны цаашаа єсч хєгжих гол эх vндэс нь болсон. Алтны маш их нєєцтэй уурхайнуудын хvчээрээ Монголын хувийн хамгийн том компани болж чадсан хэдий ч, сvvлийн жилvvдэд бизнес нь хумигдаж байгаа. Учир нь бас л нєгєє улс тєр, хэрэгтэй хэрэггvй баахан хєрєнгє оруулалтууд. Гадаадын банкинд их хэмжээний єртэй гэгдэж байгаа хэдий ч Эрдэнэбат захиралын нєєц болох халаасанд нь буй ашиглаагvй томоохон алтны ордоо ашиглаад ирэхээр удахгуй буцаад сэргэнэ гэж байгаа.



7-рт. “Монгол газар”-ын Мянганбаярыг оруулдаг. Есєн эрдэнийн дээд алтаар “занималддаг” энэ эрхэм худалч хvнд Монголын бvх аймагт алтны vндсэн ба шороон ордтой. “Монгол газар” алтны эрэл хайгуул, нєєц тогтоох ажилд онцгой анхаарч ОХУ, Япон, Канад, Солонгостой хамтарч, сvvлийн vеийн тоног тєхєєрємжєєр тоноглож хайгуулын ажил хийхийн зэрэгцээ, хамгийн энгийн далдыг харагч, vзмэрч ажиллуулж алтны ордыг илрvvлэхийг оролддог. “Цэцэг” зочид буудал, худалдаа vйлчилгээний “Цэцэг” тєвтэй. Сэлэнгэ аймагт газар тариалан эрхэлдэг компанитай. 28,5 тэрбум тєгрєгийн хєрєнгєтэй гэгддэг.



8-рт. “Алтай трейдинг” компанийг vvсгэн байгуулагч, УИХ-ын гишvvн, Ерөнхий сайд С.Батболд 8-рт бичигдэж байна. Чингис зочид буудал, “Скай” худалдааны тєв, “алтай кашемир”, “Скайтель” компанид хєрєнгє оруулсан. Мєн “Бороо гоулд” алтны уурхайд чамгvй хєрєнгє оруулсан гэдэг. Тэрээр 13-р хорооллын 4 єрєє байранд эхнэр, таван хvvхэдтэйгээ амьдардаг.



9-рт. 28 тэрбум тєгрєгийн хєрєнгєтэй “Оюуны ундраа” группын ерєнхийлєгч С.Отгонбаяр бичигджээ. Тус компани 20 гаруй салбар нэгжтэй. Нефтийн бизнес эрхэлдэг тvvний мэдэлд хэд хэдэн дээд сургууль, худалдаа vйлчилгээний томоохон тєвvvд харьяалагддаг. Гэвч 28 тэрбум тєгрєгийн хєрєнгєтэй УИХ-ын эрхэм гишvvн Сансар хороололд 4 єрєє байранд тун даруухан амьдардаг.



10-рт. “Женко” групын ерєнхийлєгч, УИХ гишүүн, ЗТБХБЯ сайд Х.Баттулгыг оруулсан байна. Ноён Баттулга 22 тэрбум тєгрєгийн хєрєнгєтэй гэдэг. Баянгол зочид буудал, “Талх чихэр”, “Мах импекс” зэрэг vндэсний томоохон vйлдвэрийг удирддаг. “Коника” гэрэл зургийн студи, “Сити шоп” дэлгvvрийн сvлжээ ноён Баттулгын ємч. Саяхан УИХ-д сонгогдсон Х.Баттулга гишvvнийх 11-р хороололд найман єрєє байранд эхнэр, дєрвєн хvvхдийн хамт амьдардаг.

Яаж баяжсан тvvхээс
Мєн хар багаасаа бизнесийн ухаанд суралцсан нэгэн бєгєєд гадаадад тэмцээнд явахдаа хvртэл барилдахын хажуугаараа наймаа хийж явсан нэгэн. Тvvнд мєнгєний амтыг мэдрvvлсэн буюу хамгийн их ашиг авчирсан бизнес нь Сингапураас электрон бараа зєєж борлуулсан, мєн Гvржээс 2 камаз ногоон цай авчирч борлуулсан зэрэг нь юм. Бас Монголд анхны саятан сугалааг гаргаж тоймгvй их мєнгийг бидний аав ээжийн халааснаас суйлсан нэгэн. Тэгээд сити таксиг хvртэл тэр анх монголд байгуулж байсан. Баянгол зочид буудал, Мах Импекс ХК, Талх Чихэр ХК , Худалдаа Хєгжлийн Банк, Хаан хvнс, C1 телевиз зэрэг монголын vндэсний томоохон компаниуд тvvнийх бєгєєд тvvнд хийж vзээгуй бизнес Монголд хуруу дарам цєєн. АПУ-гийн 49%, Улаанбаатар Спирт ХХК, Сити Шоп ХХК зэрэг хvртэл тvvнийх. Баттулгын мэдэлд байдаг нэгэн томоохон эмийн vйлдвэр нь тvvний бусад бизнесээ дэмжих саалийн vнээ болж єгдєг гэж сонссон юм байна.

Монголын топ баячуудаас єєр хvмvvсийн талаарх мэдээлэлийг хvргэе. Эдгээр хvмvvс нь Монголд азаар ч гэх юм уу, маш хурдан их мєнгєтэй болж чадсан хvмvvс байгаа юм.

Нэр нь Х
Энэ хvн зvгээр л нэг жирийн албан хаагч байсан бєгєєд Монголын нэгэн цагдаагийн байгууллагад ажиллаж байсан. Тvvнд нэг хуучин танил нь 40 сая тєгрєгєєр хаана ч байдаг юм вэ нэгэн том обьектийг худалдаж аваач гэсэн саналыг тавьсан юм байна. Мань хvнд ямар ч мєнгє байгаагvй ч гэсэн очиж vзээд авмаар санагджээ. Тэгээд нэгэн найзаасаа байраа барьцаанд тавиад 40 сая тєгрєг зээлж авсан байна. Мэдээж авгай нь боож vхэх дєхсєн юм байна лээ. Энэ vед Солонгост ажилладаг дvv нь тэдний эзэд нь Монголд тахианы аж ахуй байгуулахаар сонирхож байгаа. Удахгуй Монголд очих гэж байгаа, та єєрт байгаа нєгєє барилгаа vзvvлээч гэж ээ. Нєгєє эр дvvгээсээ эзэд нь яг ямархуу барилга сонирхож байгааг сонсоод дахиад нєгєє найзаасаа 30 сая тєгрєг зээлж аваад барилгаа шувууны фермэрхvv болгож тохижуулсан байна. Тэгээд нєгєє Солонгосууд ирээд барилгыг нь vзээд шууд 250,0 мянган ам доллар єгєєд авсан гэж байгаам даа. Одоо энэ хvн мєнгєє банкинд хадгалуулчихаад хvvгээрээ амьдарч байгаа сурагтай.
Анх би vvнийг сонсоод итгээгvйл дээ. Гэхдээ энэ яриаг суулд нь Х хvнээс єєрєєс нь сонсоод итгэсэн дээ.



Бридж группын Ганхуяг /УИХ гишүүн/
Энэ хvн Японд дээд сургууль тєгсєж ирсэн соц-ын vеийн анхны монгол оюутнуудын нэг юм. Монголд ирсэн даруйдаа Говь ХК -нд ажиллаж байсан бєгєєд эндээс ноолуур хэмээх бизнесийн vнэрийг авсан. 1990 оны эхээр цуг японд тєгсєж ирсэн хэсэг нєхдийн хамт орчуулгын товчоо нээсэн. Энэ товчооноосоо анхны мєнгєн хуримтлалаа олсон бєгєєд цаашаа ноолуурын бизнес эрхлэх болсон. “Говь”-ийн боловсруулсан ноолуурыг Япон, Европын орнуудад худалдаж тоймгvй их ашиг олж байсан. Улмаар Бридж ХХК -г хамтарч байгуулаад удалгуй єєрєє захирал нь болсон. Бридж групп нь бизнесийн хэд хэдэн салбарт vйл ажиллагаа явуулдаг бєгєєд гол ашгийн эх vvсвэр нь ноолуурын ганзагын наймаа гэж байгаа. 9-р сарын 11 – ний алдарт хэрэг явдлаар хамгийн том шаталт амссан боловч vvндээ нэг их алзаагvй гэж байгаа. Говь ХК-ны хувь эзэмшигч.



Номингийн Баярсайхан
Ардчилалын салхи vлээгээд, зах зээлийн эдийн засгийн системтэй болоод хэдхэн жил єнгєрч байсан энэ vед америкийн Майкл Жексоныг монголын залуучууд ид шvтэж байлаа. Эдгээр залуучуудын нэг нь Баярсайхан. Энэ залуу Майкл Жексоныг Сингапурт тоглолт хийх гэж байгааг мэдээд ааваасаа мєнгє гуйжээ. Энэ vед нь аав /Шагдарсvрэн УИХ-ын гишvvн асан/ нь тухайн vеийн валютын дэлгvvрvvдэд эхнэрийнхээ хамт хатгаж оёсон Монгол даалин, дээл, хантааз зэрэг бэлэг дурсгалын зvйл зарж гайгvй мєнгє олдог байжээ. Аав нь єєрийн хадгаламжинд байсан 5000 долларыг хvvдээ єгєєд буцааж єсгєж єгєєрэй хэмээн тоглоомоор хэлсэн гэдэг. Баярсайхан Сингад очиж Майкл Жексоны тоглолтыг ч vзэж. Тэгээд євчтэй хэвтрийн ээж, хєгшин аавынхаа цуглуулсан мєнгийг буцааж яаж єгєх вэ гэсэн бодолтой байж. Сингагийн нэгэн дэлгvvрээр ороход тэнд Монголд их vнэтэй байдаг нєгєє электрон бараанууд маш хямдхан vнэтэй байсан байна. Эндээс л бизнесийн гараагаа эхэлжээ. Компаний нэрээ Номин /Ахынх нь талийгч охиных нь нэр. Энэ охин бvгдийн хайрыг булаасан охин байсан бєгєєд энэ охины буянаар энэ компани єдий зэрэгтэй яваа байх./ гэж нэрлэсэн байна. Улсын их дэлгvvрийн хяналтын багцыг худалдан авсан нь тус компаний хувьд тэнгэрээс од шvvрсэн хэрэг болсон юм даа.

No comments: